Światowy Dzień Mokradeł 2024 – „Mokradła i ludzie: splecione losy”

Światowy Dzień Mokradeł (ang. World Wetland Day) obchodzony jest 2 lutego, w rocznicę podpisania Konwencji Ramsarskiej. Ta powstała w 1997 roku inicjatywa obecnie promowana jest już w 172 krajach, w których tego dnia prowadzone są kampanie edukacyjne.

Tegoroczna edycja przebiega pod hasłem „Mokradła i ludzie: splecione losy”. Warto zatem odpowiedzieć na pytanie jaki wpływ mokradła mają na życie człowieka?

Zgodnie z podpisaną w 1971 roku Konwencją o Ochronie Obszarów Wodno-Błotnych, tzw. Konwencją Ramsarską, mokradła definiuje się jako „tereny bagien, błot i torfowisk lub zbiorniki wodne, zarówno naturalne, jak i sztuczne, stałe i okresowe, o wodach stojących lub płynących, słodkich, słonawych lub słonych (łącznie z wodami morskimi, których głębokość́ podczas odpływu nie przekracza 6 m)”.

Mokradła to tereny, które stanowią najszybciej ginący ekosystem na świecie! Jest to również obszar, o którym wciąż wiemy niewiele, pomimo jego kluczowego znaczenia dla funkcjonowania środowiska:

    • Zajmujące nie więcej niż 4% polskich obszarów naturalnych są niezbędne dla zachowania bioróżnorodności, bowiem około 40% wszystkich gatunków żyjących na Ziemi w różnych momentach życia związana jest z terenami podmokłymi .
    • Retencja wody – mokradła zatrzymują wodę, co oznacza, że ograniczają jej odpływ i nadmierne parowanie, a następnie powoli, w sposób bezpieczny dla przyrody ją oddają (np. podczas suszy). Szczególnie ważną rolę odgrywają tu torfowiska, które stanowią swoistą „gąbkę” chłonącą wodę.
    • Oczyszczanie – obszary podmokłe bardzo sprawnie zatrzymują biogeny i zanieczyszczenia. Redukcja dopływu składników odżywczych z otaczających pól, spływających przez torfowisko do rzeki może sięgać od 60% do 100%! Degradacja torfowisk może skutkować uwolnieniem wcześniej zakumulowanych substancji, doprowadzając do eutrofizacji środowiska wodnego.
    • Zmniejszenie efektu cieplarnianego – w mokradłach „uwięziony” jest organiczny węgiel, co spowalnia procesy związane z efektem cieplarnianym. Wyschnięte torfowiska uwalniają to, co zmagazynowały, również dwutlenek węgla. Szacuje się, że zniszczenie tych obszarów może spowodować oddanie 6% globalnej emisji CO2 (Polska znajduje się na niechlubnym 10 miejscu jeśli chodzi o ilość gazów cieplarnianych uwalnianych ze zniszczonych torfowisk – 24 mln ton CO2/rok ).
    • Znaczenie dla roślin i zwierząt – bardzo duża liczba najcenniejszych, zagrożonych i wymagających ochrony gatunków roślin i zwierząt związana jest z mokradłami. Gdyby nagle zniszczeniu uległy wszystkie tereny podmokłe w Polsce – znikłaby z naszego kraju prawie połowa wszystkich roślin. Większość polskich ostoi ptasich znajduje się właśnie na terenach podmokłych. Mokradła są ponadto bardzo istotnym elementem korytarzy ekologicznych, umożliwiających migrację zwierząt.

 

Znaczenie mokradeł dla równowagi ekologicznej jest nieocenione. Dlatego tak ważne jest, aby ratować te zagrożone obszary oraz zaangażować się w edukację na ich temat od najmłodszych lat. Obecnie, na liście najcenniejszych obszarów wodno-błotnych świata (Lista Konwencji Ramsar) znajduje się 13 polskich obszarów(w sumie 145 075 ha): 6 parków narodowych (Biebrzański Park Narodowy, Park Narodowy Ujście Warty, Słowiński Park Narodowy, Narwiański Park Narodowy, Poleski Park Narodowy, Wigierski Park Narodowy), zaalpejskie torfowiska w Karkonoskim Parku Narodowym oraz 6 rezerwatów przyrody: Jezioro Łuknajno, Jezioro Karaś, Jezioro Siedmiu Wysp, Świdwie, Jezioro Drużno, Stawy Milickie.

Warto odwiedzić takie miejsca w najbliższej okolicy. Na terenie gmin należących do Komunalnego Związku Gmin „Dolina Redy i Chylonki” znajduje się kilka punktów wartych zobaczenia, są tą min.: w Gminie Wejherowo – użytek ekologiczny „Szuwary Jeziora Wyspowo” oraz „Nanicka Łąka” lub w Gdyni użytek ekologiczny „Jezioro Kackie”. W Gminie Kosakowo godny odwiedzenia jest Rezerwat Mechelińskie Łąki, czy sąsiadujące z KZG: piękny Rezerwat Beka, który stanowi ostoje dla wielu gatunków ptaków oraz spektakularny Słowiński Park Narodowy z ruchomymi wydmami.

 

Zachęcamy również do obejrzenia naszego filmu pn. „Uwaga! Zmiana klimatu. Retencja Wody”

Razem Chronimy Środowisko

Źródła:

2 lutego 2024